تفاوت فاصله اجزا در فاصله کانونی در عکاسی

فاصله کانونی چیست و کاربرد آن در عکاسی چیست؟

عبارت فاصله کانونی شاید زیاد به گوشتان خورده باشد. فاصله کانونی چیست و دقیقا چه کاربردی در عکاسی، فیلمبرداری یا تصویربرداری دارد؟ یکی از مفاهیم کلیدی و مهم در عکاسی و تصویربرداری که به وسیله آن می توانید به عکس و فیلم های خود، جلوه هنری داده و زیبایی و خاص بودن آن را دوچندان کنید، فاصله ی کانونی است . اکنون باید بدانیم که فاصله کانونی چیست و چه آثاری بر روی عکس و فیلم های ما دارد؟

فاصله کانونی چیست؟

به فاصله ای که بین مرکز نوری (optical center یا نقطه برخورد و تمرکز پرتوهای نوری که به لنز وارد می شود) تا سنسور دوربین (image sensor یا حسگر دوربین) است فاصله کانونی گفته می شود که معمولا با واحد میلی‌متر محاسبه می شود . البته نمی خواهیم وارد دنیای اعداد و ارقام فیزیک نور ها شویم ، چیزی که در عکاسی تاثیر بسزایی دارد از یک قاعده ی کلی و ساده پیروی می کند و آن این است:

لنزهای با فاصله کانونی بیشتر، زاویه دید بسته‌ تری به ما می دهد و لنزهای با فاصله کانونی کمتر زاویه دید وسیع تری به ما خواهد داد.

به طور کلی فواصل کانونی لنز ها به سه دسته تقسیم می شوند: “واید” ، “نرمال” و “تله”

لنز نصب شده بر روی یک دوربین فول فریم با فاصله کانونی 50 میلی متر، زاویه دید نرمال دارد یعنی نه بسته و نه وسیع و یعنی چیزی تقریبا شبیه چیزی که با چشم خود می‌ بینیم. هرچه عدد فاصله کانونی کمتر از 50 باشد فاصله کانونی بازتر و واید است و هرچه که عدد فاصله کانونی بیشتر از 50 باشد، لنز بسته تر و تله‌ خواهد بود.

البته این قانون بسیار کلی است و تنها مفهوم را برای ما روشن می کند.

اولین نکته کلیدی این است که اگر عکسی را که با لنز واید گرفته‌ ایم، ببُریم دقیقا به همان عکسی که با لنز زوم روی سوژه رخ می دهد، می رسیم.

فواصل کانونی مختلف بر روی عکس ها چه تاثیری دارد؟

تفاوت فاصله اجزا در فاصله کانونی در عکاسی
تفاوت فاصله اجزا در فاصله کانونی در عکاسی

هرگز عکس های لنز واید مشابه لنز تله نخواهد شد. فرض کنید یک لنز ۳۵ میلی‌ متری روی دوربین خود نصب کرده اید، با نزدیک شدن به سوژه شاید تنها بتوانید عکسی با قابی مشابه تصویر لنز ۵۰ میلی‌ متری بگیرید، اما در واقع تصویر شما خصوصیات تصویر یک لنز ۵۰ میلی‌متری را هرگز نخواهد داشت. چون در یک لنز واید نور از میدان دید وسیع‌ تری به سنسور می رسد، پس در نتیجه عمق پس‌ زمینه عکس بیشتر و سوژه های موجود در پس زمینه  کمی دورتر به نظرمی رسند.

کاربرد فاصله کانونی در عکاسی چیست؟

فاصله ی کانونی را به روایت تصویر در تصویر بالا می توانید مشاهده کنید.

اتفاقی که عموما در لنزهای تله رخ می دهد این است که به دلیل محدودیت میدان دید، نور با زاویه بسته‌ تر به سنسور راه پیدا می کند و اشیای موجود در پس زمینه به هم چسبیده و نزدیک دیده می شوند .

دومین نکته کلیدی این است که بالاترین دقت تصاویر در فاصله های کانونی نرمال و زوایای نزدیک به آن ممکن است و هرچه از زاویه نرمال دورتر شویم دقت تصاویر پایین تر خواهد آمد.

اعوجاج در فاصله های کانونی مختلف در عکاسی
اعوجاج در فاصله های کانونی مختلف در عکاسی

اگر تا بحال با لنز های واید عکس گرفته باشید، حتما خودتان تا حدودی تغییر در چهره افراد هم دیده اید. در این عکس ها ابعاد و نسبت‌ اعضای صورت تغییر کرده و از حالت عادی خارج می شود. معمولا ا این عکسها در جاهایی استفاده می شود که می خواهیم سوژه را به شکل خنده دار و حقیر و یا دیگر حالت های غیر عادی نشان دهیم.

سومین نکته کلیدی این است که استفاده از لنزهای با فاصله کانونی نرمال و یا مقادیر بیشتر از آن تنها برای ثبت تصاویر پرتره توصیه می شود.

فول فریم و غیر فول فریم بودن یا اندازه سنسور چه تاثیری بر فاصله کانونی دارد؟

این فرمول در بین عکاسان رایج است که یا باید از دوربین فول فریم استفاده کرد و یا فاصله کانونی را در عددی مشهور به  “کراپ فاکتور” یا “ضریب برش” ضرب کرد تا فاصله کانونی واقعی لنز بدست آید .

این عدد مشهور در دوربین‌ های کراپ دار (غیر فول‌فریم) کانن مقدار ۱.۶ و در دوربین‌ های کراپ دار نیکون مقدار  ۱.۵ است.

چهارمین نکته کلیدی هم این است که فول فریم نبودن سنسور یعنی کاهش زاویه دید.

کوچک‌تر بودن سنسور باعث می شود زاویه دید بسته تر شود، دقیقاً مشابه وقتی که شما همان تصویر را از همان فاصله اما به وسیله یک دوربین فول فریم ثبت کنید، ولی در نهایت آن را برش بزنید.

در این مورد تنها، با بسته تر شدن زاویه دید عکس تصحیح می شود ولی در لنز های واید تغییر ابعاد و اعوجاج با برش خوردن اصلاح نمی شود .

آیا دوربین های غیرفول فریم‌ حرفه‌‎ای نیستند؟

در پاسخ به این سوال باید گفت خیر! اگرچه با آنکه فول فریم‌ها دوربین‌های حرفه‌ای هستند، اما این به این معنی نیست که همه‌ ی غیرفول فریم‌ ها دوربین‌های غیرحرفه‌ای هستند .

تعداد زیادی از دوربین‌های کراپ‌دار یا غیر فول فریم مانند کانن 7D (Canon 7D) هم جزو دوربین های حرفه‌ ای طبقه بندی می‌شوند که در مقایسه با فول فریم‌ها قیمت مناسب تر و اندازه جمع و جور تری دارند. از مزایای برجسته این دوربین‌ها این است که مجبور نیستید از لنزهای گران‌ قیمت فول فریم استفاده کنید.

فاصله کانونی در عکاسی
فاصله کانونی در عکاسی

علاوه بر این ها،  بسیاری از عکاسان حیات وحش استفاده از غیرفول فریم‌ ها را ترجیح می دهند، چون کوچک‌ بودن سنسور سبب می‌شود فاصله کانونی در مقدار  کراپ فاکتور ضرب شود و با بسته تر شدن زاویه دید تله لنزها  بتوانند فاصله دورتری را در مقایسه به آنچه که روی دوربین فول فریم و با همان لنز قابل ثبت است، عکاسی کنند.

نتیجه کلی :

این نکته را بدانید که “هیچ فاصله کانونی به فاصله کانونی دیگر ارجحیت ندارد” و سوژه و هدف شما در عکاسی است که میزان فاصله کانونی را تعیین می کند. برای مثال اگر تصمیم دارید عکس پرتره بگیرید و همچنین بکگراند عکس نیز برای شما مهم است، برای شما لنز واید انتخاب بهتری نسبت به لنز تله می باشد.

فاصله ی کانونی مانند دیگر مهارت های عکاسی، به صبر و تمرین احتیاج دارد. پس با تمرین می توانید در این مورد هم حرفه ای شوید.

با ما همراه باشید.

www.MahandMedia.ir